Kết quả Phiên họp toàn thể FATF, ngày 19-21 tháng 2 năm 2025

Từ ngày 19 đến ngày 21 tháng 2 năm 2025, Phiên họp toàn thể FATF lần thứ hai đã diễn ra tại Paris, Pháp dưới sự chủ trì của Chủ tịch đương nhiệm FATF, bà Elisa de Anda Madrazo người Mexico. Tham dự Phiên họp có hơn 200 đại biểu đến từ các khu vực pháp lý thuộc Mạng lưới toàn cầu của FATF và các quan sát viên từ các tổ chức quốc tế. Tại đây, các đại biểu đã tham gia thảo luận để xác định biện pháp nhằm giải quyết các vấn đề chính về rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt (WMD).

Sau quá trình tham vấn công khai rộng rãi, Phiên họp toàn thể đã nhất trí thay đổi Tiêu chuẩn FATF để thực hiện một trong những ưu tiên chính trong nhiệm kỳ của vị Chủ tịch người Mexico, đó là hỗ trợ tốt hơn cho phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro và tài chính toàn diện,

Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo hoàn thiện những công việc quan trọng để ngăn chặn dòng tiền liên quan đến nạn bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến và bảo vệ trẻ em khỏi bị tổn hại, tổ chức sẽ có báo cáo phê duyệt được công bố vào tháng tới.

Phiên họp toàn thể đã nhất trí tiến hành thêm một cuộc tham vấn công khai về nội dung công việc liên quan đến thanh toán minh bạch, những hoạt động tài trợ phổ biến phức tạp và việc trốn tránh lệnh trừng phạt, để hỗ trợ việc thực hiện các thay đổi đối với Tiêu chuẩn về tài chính toàn diện. FATF tiếp tục tìm kiếm phạm vi quan điểm và góc nhìn rộng nhất có thể để đưa ra những đóng góp mới.

FATF đã đưa Philippines ra khỏi danh sách giám sát tăng cường sau khi chuyến thăm thực tế diễn ra thành công, đồng thời cập nhật tuyên bố về “các khu vực pháp lý có rủi ro cao và các khu vực pháp lý được giám sát khác”.

Phiên họp này cũng chào đón Kenya, quốc gia mới được mời tham gia Phiên họp toàn thể và Nhóm công tác của FATF theo sáng kiến ​​khách mời mới nhằm tăng cường tính toàn diện và hỗ trợ xác định các đặc thù khu vực tốt hơn tại FATF. Danh sách các quốc gia tham gia sáng kiến khách mời ngoài Kenya còn có Quần đảo Cayman và Senegal, bắt đầu từ tháng 10 năm 2024.

Ngoài ra, cho đến thời điểm hiện tại, việc đình chỉ Liên bang Nga vẫn tiếp tục có hiệu lực.

Quang cảnh Phiên họp toàn thể FATF tháng 2 năm 2025. Nguồn: Sưu tầm

Các khu vực pháp lý bị giám sát tăng cường

Các khu vực pháp lý bị giám sát tăng cường đang tích cực làm việc với FATF để giải quyết những thiếu sót chiến lược trong chế độ của họ nhằm chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt (AML/CFT/CPF). Khi FATF tăng cường giám sát một khu vực pháp lý, điều đó có nghĩa là quốc gia đó đã cam kết thực hiện Kế hoạch hành động để giải quyết nhanh chóng những thiếu sót chiến lược đã xác định trong khung thời gian thỏa thuận.

Tại phiên họp toàn thể này, FATF đã bổ sung thêm Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào và Nepal vào danh sách các khu vực pháp lý cần tăng cường giám sát.

 Các khu vực pháp lý không còn nằm trong phạm vi giám sát tăng cường

Phiên họp toàn thể đã thông báo rằng Philippines được gạch tên ra khỏi danh sách giám sát tăng cường (danh sách xám) của FATF sau gần 4 năm bị tổ chức này đưa vào danh sách và áp dụng các quy trình kiểm soát kể từ tháng 6 năm 2021. Philippines đã đạt được ​​những tiến triển tích cực và hoàn thành Kế hoạch hành động trong khung thời gian thỏa thuận nhằm giải quyết các thiếu sót về chiến lược chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt.

Mặc dù vậy, quốc gia này vẫn cần tiếp tục làm việc với Nhóm Châu Á/Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) mà Philippines hiện đang là thành viên để duy trì những cải thiện trong hệ thống phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. FATF khuyến khích Philippines tiếp tục triển khai công việc để đảm bảo các biện pháp chống tài trợ khủng bố được áp dụng phù hợp, đặc biệt là việc xác định và truy tố các trường hợp tài trợ phổ biến WMD, mà không ảnh hưởng đến hoạt động hợp pháp của các tổ chức phi lợi nhuận (NPO).

Các vấn đề về thành viên

FATF vẫn tiếp tục thực hiện việc đình chỉ tư cách thành viên của Liên bang Nga. Sau các tuyên bố được đưa ra kể từ tháng 3 năm 2022, FATF nhắc lại rằng tất cả các khu vực pháp lý nên cảnh giác với rủi ro hiện tại và mới nổi từ việc trốn tránh các biện pháp nhằm chống lại Nga để bảo vệ hệ thống tài chính quốc tế.

Phó Chủ tịch FATF (2025-2027)

Phiên họp toàn thể đã công bố ông Giles Thomson đến từ Vương quốc Anh (UK) trở thành Phó chủ tịch FATF mới. Ông sẽ kế nhiệm ông Jeremy Weil đến từ Canada, người đã đảm nhiệm vai trò này kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2023 và sẽ hoàn thành nhiệm kỳ vào ngày 30 tháng 6 năm 2025. Ông Thomson hiện là Giám đốc Văn phòng Thực thi Trừng phạt Tài chính và Tội phạm Kinh tế tại Kho bạc Hoàng gia, là Trưởng đoàn đại biểu Vương quốc Anh tại FATF và sẽ giữ chức vụ Phó chủ tịch FATF trong hai năm kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2025.

Những sáng kiến ​​chiến lược   

1. Tài chính toàn diện và phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro

Sau khi thu thập được hơn 140 phản hồi từ cuộc tham vấn công khai, các thành viên đã nhất trí sửa đổi Tiêu chuẩn FATF để hỗ trợ tốt hơn cho mục tiêu tài chính toàn diện, đồng thời nhận định rằng vẫn còn khoảng 1,4 tỷ người trên toàn thế giới chưa có tài khoản ngân hàng.

Những thay đổi này được đưa ra dựa trên nhiều ý kiến ​​đóng góp khác nhau, bao gồm từ các tổ chức phi lợi nhuận, ngân hàng, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán, công ty bảo hiểm, học giả, kế toán, luật sư và các tổ chức quốc tế khác.

Khuyến nghị 1 nhằm đảm bảo các quốc gia áp dụng phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro đối với các biện pháp chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt. Những thay đổi này sẽ khuyến khích các tổ chức tài chính áp dụng các biện pháp đơn giản hóa khi rủi ro thấp, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người tiếp cận các dịch vụ tài chính.

Điều này dựa trên khối lượng công việc mở rộng, phản hồi các phát hiện của đợt đánh giá năm 2021, trong đó FATF nhấn mạnh rằng cách giảm rủi ro, loại trừ tài chính, nhắm mục tiêu không đúng mức vào các tổ chức phi lợi nhuận và hạn chế nhân quyền có thể xảy ra khi các khu vực pháp lý không áp dụng đúng cách phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro.

2. Phát hiện và ngăn chặn tình trạng lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến

Phiên họp toàn thể đã thông qua một báo cáo mang tính bước ngoặt về việc xem xét cách kiểm tra dòng tiền và thu thập thông tin tình báo tài chính có thể giúp phát hiện, ngăn chặn và điều tra hoạt động kiếm tiền từ việc lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến.

Dựa trên các nghiên cứu điển hình và chuyên môn từ Mạng lưới Toàn cầu của FATF, bản báo cáo sẽ giúp liên kết các giao dịch tài chính với tội phạm và cho phép phát hiện và can thiệp sớm hơn trong các trường hợp phát trực tiếp lạm dụng tình dục trẻ em và “tống tiền tình dục” trẻ em.

Báo cáo sẽ được công bố tại một sự kiện ở London vào ngày 13 tháng 3 năm 2025, sự kiện sẽ quy tụ đại diện từ khắp các khu vực công và tư nhân, nhằm triển khai các phát hiện của báo cáo trên toàn thế giới.

3. Tham vấn công khai

FATF đang xây dựng hướng dẫn mới để áp dụng các thay đổi vào Khuyến nghị 1 nhằm hỗ trợ phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro và tài chính toàn diện.  Hướng dẫn này sẽ trang bị cho các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý những ví dụ thực tế để khuyến khích tuân thủ rộng rãi các thay đổi. FATF khuyến khích những phản hồi về hướng dẫn này để các khu vực công và tư nhân có thể triển khai phương pháp tiếp cận dựa trên rủi ro tốt nhất.

FATF cũng đồng ý tham vấn về các bản sửa đổi tiềm năng đối với Khuyến nghị 16 của mình về tính minh bạch trong thanh toán, nhằm cải thiện tiêu chuẩn và chất lượng thông tin của người tạo và người thụ hưởng trong các thanh toán. Điều này sẽ giúp đạt được tính minh bạch và bảo mật cao hơn, tránh trùng lặp và thúc đẩy các quy trình tuân thủ hiệu quả hơn của các tổ chức tài chính, đồng thời hỗ trợ thanh toán nhanh hơn và rẻ hơn. FATF tìm kiếm phạm vi quan điểm rộng nhất với mục tiêu hỗ trợ việc sử dụng các công nghệ mới mà không ảnh hưởng đến các biện pháp phòng chống tài chính bất hợp pháp.

Bên cạnh đó, FATF tìm kiếm ý kiến ​​đóng góp để hiểu về các chương trình tài trợ phổ biến phức tạp và việc trốn tránh lệnh trừng phạt. FATF sẽ rà soát thông tin về các hoạt động thực hành tốt nhất và những thách thức trong việc xác định, đánh giá, hiểu và giảm thiểu rủi ro tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt. Tham vấn công khai cũng sẽ đưa ra quan điểm về cách FATF có thể hỗ trợ khu vực tư nhân đáp ứng các nghĩa vụ chống tài trợ phổ biến WMD.

Thông tin chi tiết về ba cuộc tham vấn sẽ được công bố trên trang web của FATF trong thời gian tới.

4. Hợp tác mạng lưới toàn cầu

Dưới thời Chủ tịch người Mexico, FATF tăng cường các hành động nhằm đẩy mạnh tiếng nói và sự tham gia của các Cơ quan khu vực theo mô hình FATF (FSRB) vào công việc của FATF và tăng cường sự gắn kết trong Mạng lưới toàn cầu.

Chủ tịch FATF tiếp tục xây dựng sáng kiến ​​được đưa ra vào tháng 10 năm 2024 nhằm khuyến khích các khu vực pháp lý khách mời tham gia tích cực hơn vào FATF và thúc đẩy sự góp mặt nhiều hơn nữa trong khu vực. Tuần này, Kenya đã cùng Quần đảo Cayman và Senegal tham dự tại Phiên họp toàn thể với tư cách là khu vực pháp lý khách mời.

Sáng kiến ​​khách mời này nhằm mục đích mở rộng sự đa dạng về quan điểm và bối cảnh tại FATF từ các khu vực trên toàn cầu, những khu vực nơi mà hiện không có nhiều thành viên FATF tham gia. Lời mời đến các khu vực pháp lý khách mời có thời hạn một năm, theo cơ chế luân phiên.

5. Phụ nữ trong FATF và Sáng kiến ​​Mạng lưới Toàn cầu (WFGN)

Trong tuần diễn ra Phiên họp, FATF đã tổ chức thành công một sự kiện hỗ trợ chương trình phát triển về Phụ nữ trong FATF và Mạng lưới toàn cầu. FATF đã thảo luận thêm các đề xuất để hỗ trợ sự nghiệp của phụ nữ, bên cạnh đó sẽ ra mắt phiên bản thứ 2 của Chương trình cố vấn FATF vào tháng 3 năm 2025.

6. Đánh giá về việc tuân thủ kỹ thuật của “người gác cổng” (gate-keeper) liên quan đến tham nhũng

Phiên họp toàn thể khẳng định tầm quan trọng của Đánh giá của FATF về các doanh nghiệp và các ngành nghề phi tài chính bị chỉ định (DNFBPs), xem xét hành động để áp dụng các khía cạnh quan trọng của Khuyến nghị FATF cho luật sư, kế toán, nhà cung cấp dịch vụ ủy thác và công ty, và đại lý bất động sản. Các quốc gia được khuyến khích tiếp tục giải quyết những thiếu sót của mình.

7. Diễn đàn hợp tác khu vực tư nhân

Các thành viên tiếp tục thể hiện sự ủng hộ đối với việc hợp tác chặt chẽ của FATF với khu vực tư nhân và xã hội dân sự nhằm giải quyết hiệu quả các mối đe dọa hiện tại và mới nổi đối với hệ thống tài chính toàn cầu.

Diễn đàn hợp tác khu vực tư nhân thường niên của FATF sẽ diễn ra tại Mumbai vào ngày 25-27 tháng 3 năm 2025, bao gồm đại diện từ khu vực tài chính, doanh nghiệp và các ngành nghề phi tài chính bị chỉ định, học viện, các thành viên FATF và các bên liên quan khác.

Vũ Thu Hà – TT81