EUP2P: Khoá học mùa hè lần thứ 11 về Kiểm soát thương mại chiến lược
Khoá học mùa hè lần thứ 11 về Kiểm soát thương mại chiến lược (Khóa học) nằm trong khuôn khổ Chương trình Kiểm soát xuất khẩu hàng hoá lưỡng dụng của Liên minh châu Âu (EU P2P). Mục đích của Khoá học nhằm cung cấp kiến thức học thuật cơ bản và chuyên sâu về hệ thống kiểm soát thương mại chiến lược; chia sẻ bài học kinh nghiệm trong triển khai của Liên minh châu Âu và một số quốc gia trên thế giới trong xác định các thách thức và giải pháp để quản lý thương mại chiến lược đối với hàng hoá lưỡng dụng liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt một cách hiệu quả. Đồng thời Khoá học cũng là diễn đàn để các chuyên gia từ EU, các quốc gia, tổ chức quốc tế, đại biểu tham dự Khoá học trao đổi, chia sẻ, thảo luận về xây dựng hệ thống kiểm soát hàng hoá lưỡng dụng. Khoá học gồm 2 phần: (i) Học trực tuyến 12 học phần, hoàn thành trước khi lớp học trực tiếp diễn ra; (ii) Học trực tiếp từ ngày 07/7-11/7/2025 tại Copenhagen, Đan Mạch. Tham dự Khóa học có 60 cán bộ từ 48 quốc gia, vùng lãnh thổ và tổ chức quốc tế.
Đại biểu tham dự Khoá học chụp ảnh lưu niệm
Khóa học được đồng khai mạc bởi đại diện từ Liên minh châu Âu (EU), Ủy ban châu Âu (EC) và Đại học Liege (Bỉ). Các phát biểu khai mạc nhấn mạnh tầm quan trọng của kiểm soát thương mại chiến lược và hợp tác quốc tế trong cơ chế chống phổ biến, kiểm soát vũ khí hủy diệt hàng loạt (VKHDHL) toàn cầu, nhất là trong bối cảnh thế giới nhiều biến động như hiện nay. Đồng thời, mong muốn Khóa học sẽ cung cấp thêm kiến thức hữu ích cho đại biểu tham gia trong vận dụng xây dựng, quản lý và thực thi các chính sách về phòng, chống phổ biến VKHDHL, quản lý hàng hóa lưỡng dụng liên quan đến VKHDHL của quốc gia mình, đặc biệt là các quy trình kiểm soát trong lĩnh vực xuất khẩu.
Tham gia giới thiệu các chuyên đề có các chuyên gia đến từ: Cơ quan chống phổ biến và giải trừ VKHDHL của EU; Chuyên gia xây dựng chính sách của EC; Đại học Liege (Bỉ); Đại học Barcelona (Tây Ban Nha); Các cơ chế kiểm soát hàng hóa lưỡng dụng (Nhóm Úc, Thỏa thuận Wassenaar); Cơ quan quản lý, thực thi kiểm soát thương mại chiến lược (STC) của Đan Mạch, Hà Lan; Chương trình Kiểm soát xuất khẩu và An ninh biên giới (Mỹ); Bộ phận kiểm soát xuất khẩu thuộc các tập đoàn lớn của Châu Âu về sản xuất (LEGO) và tài chính, bảo hiểm (Allianz).
Ban Tổ chức trao chứng chỉ hoàn thành khoá học
Các chuyên gia đã giới thiệu tổng quan các cấu phần chính của hệ thống STC; cơ sở pháp lý quốc tế (Nghị quyết 1540 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, các điều ước quốc tế về vũ khí hạt nhân, hóa học, sinh học); các cơ chế kiểm soát hàng hóa lưỡng dụng trên thế giới; xây dựng cơ sở pháp lý, danh mục hàng hoá lưỡng dụng, hệ thống thực thi, quản lý, cấp phép của Liên minh châu Âu; kiểm soát biên giới, kiểm soát xuất khẩu, quá cảnh, chuyển tải hàng hóa lưỡng dụng; các công cụ quản lý rủi ro về cấp phép, tuân thủ, nguy cơ phổ biến VKHDHL; điều tra và truy tố; phối hợp liên nghành và hợp tác quốc tế; Chương trình tuân thủ nội bộ, minh bạch thông tin từ doanh nghiệp. Khóa học cũng được chia sẻ kinh nghiệm của Liên minh châu Âu và một số quốc gia khác về kiểm soát thương mại chiến lược, hàng hóa lưỡng dụng liên quan đến VKHDHL. Các nội dung của khóa học rất toàn diện, hướng tới mọi đối tượng, từ cơ quan chính phủ đến các doanh nghiệp tư nhân và các cơ sở nghiên cứu, đào tạo.
Chương trình Khóa học chú trọng thời gian để đề cập đến các công nghệ mới nổi, công nghệ hữu hình, công nghệ vô hình và các thách thức để kiểm soát xuất khẩu các công nghệ này (công nghệ phát triển rô-bốt, tiền kỹ thuật số, thiết bị không người lái, trí tuệ nhân tạo, in 3D, công nghệ thông tin vệ tinh, vật liệu mới,… ). Các công nghệ này đóng góp một phần to lớn trong phát triển khoa học và công nghệ cũng như có tiềm năng to lớn trong ứng dụng thực tiễn. Tuy nhiên, việc kiểm soát các công nghệ này là chưa từng có tiền lệ và chưa được áp dụng trong bất kỳ một cơ chế pháp lý cụ thể nào. Vấn đề sẽ nguy hiểm hơn cho an ninh toàn cầu khi các công nghệ mới nổi đề cập trên được áp dụng bởi các tổ chức khủng bố vì cách thức chuyển giao thông qua xuất khẩu rất khó kiểm soát.
Đại biểu Việt Nam chụp ảnh lưu niệm cùng Đại diện Chương trình EU P2P, Đại học Liege và Đại học Barcelona.
Việc tham dự Khóa học giúp cán bộ của Binh chủng Hoá học – Cơ quan thường trực 81 cập nhậtkiến thức, tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia trong khu vực và thế giới về kiểm soát hàng hóa lưỡng dụng nói riêng và công tác phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt nói chung. Các nội dung này có thể nghiên cứu, vận dụng trong xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật như: Luật phòng, chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược, hàng hóa lưỡng dụng.
Cao Đăng Lưu (TT81)
